Actividades Tema 5

 1) Dado o ADN de secuencia CATACTGGCTGGTACCAACTGAGC, escribe:  

 a) A secuencia do ARNm que se obtén.  

 GUA UGA CCG ACC AUG GUU GAC UCG

 b) A secuencia da cadea complementaria de ADN. 

GTA TGA TT...

  c) A secuencia de aminoácidos da proteína que codifica.    

Val-Stop

d) Os anticodons dos ARNt que interveñen na síntese desta proteína. 

CAU ACU

 e) Por que se dice que o código xenético é universal?  

Xa que todas as especies teñen o mesmo código xénetico.

f) Indica cantas copias idénticas deste fragmento de ADN obtemos si son amplificadas pola técnica PCR despois de: 10, 30 e 50 ciclos de replicación .

2^10, 2^30, 2^50

 g) En que son diferentes as moléculas de ADN de dúas persoas distintas?

 A secuencia de nucleótidos é diferente.

 h) Cómo éposible que os organismos humanos teñan mais de 100 tipos celulares si todas as células teñen a mesma información xenética?

Pola diferencia celular.

2) A obtención da pegada xenética baséase na existencia de marcadores xenéticos (curtas secuencias de nucleótidos que se repiten de forma distinta en cada persoa). O ADN de cada individuo pódese obter a partir de sangue, cabelo, saliva ou seme. Se a cantidade é moi pequena, pódese amplificar pola técnica PCR. O ADN córtase mediante encimas de restrición en fragmentos que conteñen estas repeticións para separalos posteriormente por electroforesis en xel (os fragmentos máis pequenos desprázanse máis cara ao ánodo). Do xel transfírense a unha membrana de nailon, onde se irradia con raios X. O revelado do soporte xera un patrón de bandas propio de cada individuo. 

a)   Para esclarecer un crimen, se han obtenido las huellas  genéticas de la víctima (V) y del asesino desconocido (D)  a partir de sendos restos de sangre. Por otra parte, tenemos  las huellas genéticas de los sospechosos A, B y C.  Identifica al asesino.

Asesino= Sospeitoso A

b) Nun centro sanitario nacen tres bebés á mesma hora. Por un despiste os nenos non levan o seu brazalete identificativo, polo que a xefa de pediatría ordenou obter a pegada xenética dos bebés e dos pais. A imaxe amosa os seus  perfís de ADN. Que bebé corresponde a cada parella de pais? c) Sinala no debuxo as bandas que cada bebé herdou do pai (cunha P) e da nai (cunha M).    

Bebé A: Sn-Sp-Sn-SP= Familia Sánchez

Bebé B: In-Ip-Ip-In= Familia Iglesias.

                                                                                   Bebé C: Bp-Bp-Bn-Bp= Familia Benítez

d) No caso seguinte, catro irmáns solicitaron a exhumación dun cadáver que podía ser supostamente o do seu pai. Unha vez tomada a pegada xenética de todos os implicados (sendo a pista 3 a do cadáver), determina o resultado da proba.

1- 2º Fragmento= 3pai

2-1º Fragmento= 3pai

3-1ª Fragmento= 3pai

4- 2º Fragmento= 3pai

Todos comparten o 50% do ADN do pai

e) Calcula o número de ciclos que se tiveron que realizar para obter as 1024 copias de cada unha das hebras do ADN necesarias para tomar a pegada xenética do cadáver.

2^n=1024 // n=10. Tiveron que realizar 10 ciclos.

3) A diabetes de tipo I prodúcese pola incapacidade de producir insulina por parte das células pancreáticas do paciente. Unha técnica que se está ensaiando para curar definitivamente esta patoloxía como alternativa ás inxeccións periódicas desta hormona é a que se representa no seguinte esquema:

a) Escribe o nome da técnica utilizada: Terapia xénetica "in vivo".

 b) Asigna o número que aparece na imaxe a cada un dos procesos seguintes:   

·As células quedan modificadas __4_  Elimínase no laboratorio a información xenética do virus (vector) que permite o seu replicación __2__  Inxéctanse as células modificadas no paciente __6__  Insérese o xene funcional da insulina no virus __2__  Extráense células do paciente __1__  O virus infecta as células extraídas do paciente __3__   

c) Pódese utilizar esta técnica para reducir a tendencia á alza da incidencia da diabetes na poboación durante os últimos anos?   

Si, falando da diabetes de tipo 1.

d) Por que se di que a enxeñaría xenética rompe o fluxo normal da transmisión dos xenes?

Xa que os xenes non veñen dos pais.

 e) Realiza unha valoración ética da aplicación desta técnica.   

Considero que é e unha boa técnica se pode axudar.

4) Os organismos modificados xeneticamente (OMG) atópanse actualmente o centro dunha forte controversia. Os textos seguintes ilustran dúas posturas contrapostas (a favor ou en contra): 

  a) A diferenza fundamental das técnicas tradicionais de mellora xenética é que permiten franquear as barreiras das especies para crear seres vivos que non existían na natureza. Trátase dun experimento a gran escala baseado nun método científico que está en dúbida. Algúns dos perigos destes cultivos para o medio ambiente son o incremento do uso de tóxicos na agricultura, a contaminación xenética, a contaminación do chan, a perda de biodiversidade, o desenvolvemento de resistencia en insectos e ?malas herbas? ou os efectos non desexados noutros organismos. Os efectos sobre os ecosistemas son irreversibles e imprevisibles.  Greenpeace

 b)  A modificación xenética en plantas é unha realidade tan antiga como a agricultura, pois aproveitando os resultados de mutacións e cruces espontáneos ou provocados, o home ha domesticado algunhas especies de plantas, de forma que alimentan a unha humanidade en constante crecemento. Os avances da moderna biotecnoloxía, que tanto benestar achegaron nas súas aplicacións terapéuticas e industriais, permitiron incorporar novas modificacións xenéticas (MG) ás variedades cultivadas, engadindo características útiles para reducir o uso de insecticidas ou combustibles fósiles, e aumentar a eficiencia no emprego da auga e do chan, abrindo novas vías para mellorar a calidade dos alimentos. As modificacións xenéticas aprobadas polas autoridades europeas son simplemente medios de produción, do mesmo xeito que as sementes, e só merecen ser aceptados ou rexeitados en función de que os seus resultados sexan positivos ou non para os seus usuarios.   Declaración de científicos e técnicos sobre as aplicación da biotecnoloxía en   a mellora de plantas, con motivo da celebración do ano  da Ciencia en España (2007) .

Responde ás seguintes cuestións:   

c) Explica que é a contaminación xenética e indica a influencia que pode ter sobre a biodiversidade dunha zona.   

A contaminación xenética é un ataque ao medio ambiente e ao benestar das persoas, este tipo de contaminación baséase principalmente en modificar xenes e crear a partir destes novas especies, para iso utilizan material xenético dun organismo e transfíreno a outro organismo.

d) A partir dos dous textos, resume as vantaxes e inconvenientes dos OMX. 

Axúdanos a alimentar á humanidade que está en constante crecimento, está é a princpal ventaxes. E a principal desventaxe é que trae grandes desventaxes para o medio ambiente.

e) Son os OMX unha solución ás fames negras que sofren algúns países?  

Depende, pero si se pode considerar por unha parte a solución para o que sofren de fames negras en algunos países.

f) Documéntate e sinala as normas de etiquetaxe esixidas pola Unión Europea dos produtos que incorporan OMX. 

Teñen que etiquetas todos os productos que incorporen OMX, para que cando sean públicos para os consumidores sepan que o conteñen.

5) A clonación reprodutiva permite a recuperación de especies extintas, sempre que conservemos o ADN dalgunhas das súas células. É o caso do Bucardo pirenaico, desaparecido no ano 2.000, ou do mamut, extinto hai 10.000 anos, pero do que se extraeu o seu ADN completo grazas a que se atoparon individuos conxelados en Siberia.  

a) De onde obteriamos os óvulos para incorporar o ADN das células somáticas destas especies extintas?  

Organismos que se atoparan nas mesmas condicións aos individuos que queren.

c)  A reintroducción do bucardo no ecosistema do que desaparece u hai menos de dúas décadas non debería expor excesivos problemas. Ocorrería o mesmo co caso dos mamuts? 

Depende, non se sabe, xa que os mamuts existiron en outra época pasada.

d) Na novela Parque Jurásico, escrita por Michael Crichton, exponse resucitar dinosauros a partir dun ADN extraído do aparello dixestivo dun insecto a trapado en ámbar, para despois liberalos nunha illa centroamericana. Valora a viabilidade real desta posibilidade.

Non creo posible esto na realidade xa que seria algo dificil de resucitar un dinosaurio a partir  dun extrato de ADN.

6) O seguinte esquema expón unha vía alternativa á obtención de células nai embrionarias por clonación terapéutica: 

a)  Que vantaxe ten o método novo con respecto ao actual? 

Que o embrión non é destruido.

b)Por que a medicina rexenerativa baseada en células nai é unha prometedora alternativa aos transplantes de órganos e tecidos?

Xa que as células nai axudan a remplazar as células causantes dunha enfermidade sen necesidade de esperar por un órgano que poida ser compatible co noso corpo.

 c) Concreta como se aplicaría o uso de células nai nas seguintes situacións:   

Diabetes insulinodependiente: Células nai- rempleza células que non producen insulina.

Alzheimer en estadío inicial: Células nai- Remplazadas polas células afectadas.

Lesión medular en accidente de tráfico :Células nai- para rexenarar texidos.

d)En que consiste a reprogramación de células adultas? Explica as vantaxes supoñen fronte ao uso de células nai embrionarias. 

Que ningun embrión é destruido no proceso.

e)   Sinala as dificultades que ten que afrontar o medicamento regenerativa baseada en células nai para a súa completa implantación nas próximas décadas.

Co paso do tempo van ir aparecendo novos avances.

6) imaxe resume o proced emento de selección de embrións seguido no caso do primeiro neno nado en España para curar ao seu irmán con betatalasemia (unha anemia moi grave). As células nai presentes no cordón umbilical do bebé (san e compatible) son trasplantadas ao seu irmán maior.

a)Que material biolóxico foi trasplantado neste caso? 

Sangue do cordón umbilical do irmán.

b)Que diferenza hai entre este proceso e calquera outro proceso de reprodución asistida?

Neste búscase un embrión compatible para poder curar ao seu irmán.

c) Por que o neno enfermo necesita dese irmán e non pode recibir o transplante doutra persoa? 

Porque necesita que sexa compatible con el.

d)Razoa por que é eticamente aceptable seleccionar o embrión neste caso e non noutros casos como elixir o sexo ou a cor dos ollos do bebé. 

Si é correctamente ético xa que é para poder sanar a enfermidade dunha persoa que é algo que lle afecta e algo primordial, en cambio escoller os ollos do bebé é algo mais secundario.

Actividades Película Gattaca

 1. Como describirías a sociedade presentada na película? 

A sociedade presentada na película e unha sociedade que xa está programada, na sociedade so son válidas as persoas que non teñen ningún rasgo que non este no normal/habitual.

2. Que lugar crees que ocupan os sentimentos nela?

Os sentimientos pasan a ser algo máis secundario con unha sociedade así.

 3. Hai algún tipo de discriminación? 

Si; dicriminan as persoas que non teñan unha xenética ou un físico perfecto. Cando teñen algún tipo de "defecto" implica na sociedade de Gatacca unha discriminación.

4. Que tipo de concepción é a máis frecuente en Gatacca? 

Os pais escollen as características dos seus fillos, é decir, de maneira artificial.

5. É realmente Vincent menos válido que outros humanos como Irene ou Gerome? É vencido polos seus obstáculos? 

Non, Vincent é capaz de realizar todo o traballo de Gatacca, sendo igual de valido que Irene ou Gerome que fora realizado de maneira artificial, polo que non é vencido polos obstáculos xa que realiza todo.

6. Que avances tecnolóxicos aparecen na película? 

Entre algúns avances está o método de concepción artificial, para poder escoller as características dos fillos.

7. Que consecuencias positivas e negativas podes ver?

Poder poñer as características que queiras aos teus fillos podendo así eliminar as enfermidades antes de que naceran. Por parte negativa existe moita discriminación.

 8. Que é a eugenesia? Poderiamos falar de eugenesia absoluta en Gattaca? 

Es unha disciplina que ten como fin modificar a herencia xenética das persoas para mellorar unha raza ou especie humana. Absoluta non pero si existea eugenesia en Gattaca.

9. Unha sociedade como a de Gatacca, sen contaminación, sen violencia, sen cancro... Podería considerarse perfecta? Por que?

Non é perfecta xa que existe unha forte discriminación.

 10. Que crees pode simbolizar a escaleira de caracol da casa na que conviven Gerome e Vincent?

Unha cadea de ADN.

 11. Cal é a túa opinión acerca da modificación do xenoma? 

Non creo que sea algo que está correcto, xa que ainda que se podan eliminar algunas enfermidades non é algo correcto.

12. Manipularías o xenoma de alguén próximo a ti para evitar que padecese unha enfermidade? E para elixir o seu sexo?

Para elixir o sexo nun bebe non modificaria o xenoma e para evitar padecer unha enfermidade non o sei.

 13. Por que se opoñen os gobernos e a igrexa á manipulación?

Porque non consideran que é o correcto.

14. Onde crees que está o límite? 

En elixir cousas que non afecten a saúde.

Resumo tema 5: A revolución xenética

 

Introdución

A materia viva da inerte diferenciase en que a materia inerte pode realizar as tres funcións vitais.

Leis de Mendel:

Un gen é unha unidade de información hereditaria.

ADN:

O ADN está formado por duas cadeas de polinucleótidos enrollados nunha dobre hélice. División.

+Cromatina; substancia fundamental do núcleo celular. Proporciona a información xenética e conserva e transmite a información xenética.

+Cromosomas; estructuras que aparecen no momento da reprodución celular (división do núcleo), facilita o reparto da información xenética contenida no ADN. Son 23 cromosomas.

Funciones do AND:

+Duplicar a información xenética.

+Transcribir dicha información, mediante la transcripción e a tradución.

Biotecnoloxía moderna

A biotecnoloxía refírese a toda aplicación tecnológica que utilice sistemas biolóxicos e organismo vivos para a creación ou modificación de productos ou procesos para usos específicos.

Ferramentas para a biotecnoloxía:

+enzimas +plasmidos

Técnicas:

1º)Transformación bacteriana: introducir un xene nun plásmido é deixar que a bacteria fabrique unha proteína.

2º)PCR: nun termociclador a partir dun fragmento de ADN  obtemos en cada ciclo de funcionamento 2 copias.

3º)Transxenia: introducimos un xene alleo no ADN orixinando características melloradas.

4º)Células nai: son pluripotentes.

+Células embrionarias; causa un debate ético na sociedade.

+Cordón umbilical.

+Inducidas.

5º)Clonación; son copias idénticas de seres humanas. Realizase a través de embrións ou transferencias do núcleo dunha célula nai.

6º)Terapia xenética; é unha inclusión de xenes para reparar o xenoma do paciente. Pode ser "in vivo" ou "in vitro" que é a inxección de adenovirus co xene sano.

7º)Pegada xenética; é a repetición en támdem, se collen fragmentos do ADN que se repiten nos cromosomas é si se comparan por electrotoresis  os STR de diferentes individuos para ver similitudes.

TCA

QUE SON?

Os Trastornos da Conduta Alimentaria (TCA) son enfermidades mentais graves que se relacionan cunha conduta alterada respecto de os hábitos alimentarios, o que se traduce en comportamentos que van desde comer de xeito descontrolado ata a falta de ingesta de comida. Afecta principalmente a adolescentes e mulleres novas e na súa aparición inflúen principalmente factores biolóxicos e de personalidade. Trátase dun problema de saúde mental que aparece con máis frecuencia na adolescencia debido á maior vulnerabilidade que presentamos as persoas nesta etapa da vida, na que se está formando a nosa identidade e prodúcense cambios corporais importantes.  A incidencia é maior en mulleres.Son un conxunto de alteracións graves relacionadas coa ingesta de alimentos (restricción prolongada de comida, atracones, obsesión polo peso e a imaxe corporal, perda de peso) asociadas a determinadas anomalías psicolóxicas.  Estes trastornos non son únicamente un signo de problemas coa comida, senón que reflicten o xeito en que algunhas persoas afrontan a súa vida, sendo a ingesta do alimento o único xeito na que poden exercer algún control ante situacións e emocións que non dominan e a forma en que poden acougar a súa ansiedade. SINTOMAS Algúns síntomas comúns que poden aparecer son: Perda de peso excesiva. Uso inadecuado de laxantes, enemas ou diuréticos nun esforzo por perder peso. Restricciones no consumo de alimentos por decisión propia e a miúdo ás agachadas. Ausencia ou atrasos da menstruación. Atrofia muscular do esqueleto. Perda de graxa corporal. Tensión baixa. Caries dentales que se poden presentar co vómito autoinducido. Pel amarillenta ou manchada. Estado de ánimo baixo. A maioría das persoas con anorexia ou bulimia néganse a recoñecer que teñen un trastorno de alimentación (renuencia).                                   SIGNOS Algúns comportamentos que poden ser signos de alerta son: Actitudes de illamento, de soidade ou melancolía. Círculo de amizades cada vez máis estreito. Aumento obsesivo das horas de estudo e outras actividades "útiles". Cambios nos hábitos en relación coa comida: non coincidir co resto da familia á hora para comer, obsesión pola composición calórica dos alimentos. Rituais á hora para comer: cortar en anacos moi pequenos a comida, móveos no prato e finalmente manifesta sentirse saciada moi pronto. Aumento esaxerado da práctica de exercicio físico coa única idea de adelgazar. Insatisfacción co seu aspecto físico, sobre todo en relación ao peso (a persoa vese ?gorda? pese o que pese). AVALIACIÓN  A avaliación dun trastorno alimentario debe comprender aspectos médicos, nutricionales e psicolóxicos. O primeiro contacto pode ser co médico de familia, que en base á valoración que faga do estado físico e dos datos proporcionados pola familia, determinará si trátase ou non dun problema de alimentación e si é necesario o seu derivación a Saúde Mental. Para o correcto diagnóstico é necesario descartar outras causas de anomalías endocrinas, metabólicas, digestivas e do sistema nervioso central para explicar a perda de peso. Este pode incluír enfermidade celíaca, enfermidade intestinal inflamatoria, enfermidade de Addison e moitas outras posibles afecciones. TIPOS Anorexia Nerviosa.  Caracterízase por unha restricción e redución da ingesta nutricional, o que conduce a unha perda significativa do peso. A persoa presenta un intenso medo a gañar peso. Durante todo este tempo o paciente ten gran dificultade para recoñecer a gravidade do seu baixo peso actual ou é incapaz de ver o seu estado físico real e a perda de peso, á vez que dá un excesivo valor ao seu peso corporal e imaxe física. Existen dous tipos de anorexia nerviosa: Restrictiva. A perda de peso débese, sobre todo, á dieta, o ayuno e/ou o exercicio excesivo. Atracones/purgas. Durante os últimos tres meses a persoa ten episodios recurrentes de atracones ou purgas (vómito autoprovocado ou utilización incorrecta de laxantes, diuréticos ou enemas). Bulimia Nerviosa.  Caracterízase pola existencia de episodios recurrentes de atracones. Considérase como atracón á ingesta dunha cantidade de comida claramente superior á que a maioría da xente pode tomar nun periodo determinado de tempo (de aproximadamente dúas horas), acompañada da sensación de perda de control durante este episodio.  A persoa trata de compensar de forma repetida o inxerido para evitar o aumento de peso mediante o vómito autoprovocado, o exercicio excesivo, o ayuno ou o uso de laxantes, diuréticos ou outros medicamentos. A persoa con Bulimia Nerviosa sente unha gran preocupación polo seu peso e a súa imaxe corporal. Trastorno por Atracones.  Caracterízase por episodios recurrentes de atracones. Estes pódense asociar a comer moito máis rápido do normal, seguir comendo malia sentirse desagradablemente cheo, comer unha gran cantidade de comida, malia non ter sensación de fame, e sentirse disgustado cun mesmo, deprimido ou con sensación de gran culpabilidad tralo episodio. Os atracones producen un intenso malestar na persoa que os realiza. Trastorno Evitativo/Restrictivo da Ingesta Alimentaria.   O Trastorno Evitativo/Restrictivo da Ingesta Alimentaria caracterízase por unha falta de interese na comida ou pola evitación por mor dalgunha das propiedades sensoriais da comida ou por unha preocupación achega das consecuencias repulsivas da acción para comer ou un medo ao atragantamiento, manifestando unha incapacidade persistente para satisfacer as necesidades nutricionales. A evitación/restricción da ingesta conlleva unha perda significativa de peso ou o non cumprir co crecemento esperado, deficiencias nutricionales significativas, dependencia dos suplementos nutricionales e interferencia importante no funcionamento psicosocial. Neste trastorno non está afectada a autopercepción e non hai unha distorsión da imaxe corporal. TRATAMENTO O desafío maior no tratamento dos TCA é facer que a persoa recoñeza que a súa conduta alimentaria é en si un problema e non unha solución a outros problemas. Con todo, a maioría das persoas que sofren este tipo de trastornos negan ter un problema alimentario. Aínda así, grazas ao mellor coñecemento deste problema por parte de profesionais, educadores e familias, a detección dos problemas da conduta alimentaria realízase hoxe en día máis precozmente do que viña sendo habitual fai anos. O propósito do tratamento é restaurar o peso corporal normal e os hábitos alimentarios e logo intentar resolver os problemas psicolóxicos que deron lugar á aparición do trastorno concreto. Os coidados de saúde por parte dos profesionais sanitarios, unha terapia de comportamento estructurada, a psicoterapia e a terapia con fármacos son algúns dos métodos que se utilizan como tratamento. As necesidades individuais das distintas terapias dependen do estado clínico, médico e psicolóxico da persoa e varían ao longo de todo o proceso.

Actividades Tema 4

 1) Resume nun decálogo os hábitos saudables que se mencionan nos apuntes de clase. 

•  Ter unha dieta adecuada. Tamén é recomendable unha inxesta abundante de auga. 
•  Hixiene escrupulosa para evitar enfermidades infecciosas dos aparellos dixestivo, respiratorio e urinario. 
• Levar unha vida activa, facendo exercicio físico. 
•  Non fumar e limitar a inxesta de alcol e estimulantes. 
• Evitar a exposición ás infeccións e á tensión. 
•  Control periódico da saúde.
•  Evitar situacións de risco de lesión medular ou cerebral. 
• Evitar o consumo de drogas.
• Reducir as situacións de tensións no traballo ou na familia. 
• Hixiene persoal: lavarse a zona xenital con frecuencia, especialmente as mulleres e durante a menstruación.

 2) Explica moi brevemente en que consisten as seguintes especialidades cirúrxicas: 

•  Cirurxía plástica:  é unha especialidade cirúrxica que se ocupa da corrección de todo proceso conxénito, adquirido, tumoral ou simplemente involutivo, que requira reparación ou reposición, ou que afecte á forma e/ou función corporal. A Cirurxía Plástica Reparadora procura restaurar ou mellorar a función e o aspecto físico nas lesións causadas por accidentes e queimaduras, en enfermidades e tumores da pel e tecidos de sostén e en anomalías congénitas, principalmente de face, mans e xenitais. A Cirurxía Plástica Estética, en cambio, trata con pacientes en xeral sans e o seu obxecto é a corrección de alteracións da norma estética coa finalidade de obter unha maior harmonía facial e corporal ou das secuelas producidas polo envellecemento.
• Neurocirurxía:  é a especialidade médica que estuda as enfermidades que afectan o sistema nervioso que requiren ou poden requirir un tratamento cirúrxico nalgún momento da súa evolución.
•  Cirurxía pediátrica: é a especialidade que ten como fundamento a aplicación do saber e quefacer médico-cirúrxico no período da vida humana que se estende desde a concepción até o fin da adolescencia. 
•  Cirurxía intrauterina: é unha operación cirúrxica que se realiza ao feto mentres aínda está dentro do útero da súa nai. 
•  Colonoscopia:exame no que se visualiza o interior do colon  e o recto, mediante un instrumento chamado colonoscopio. O colonoscopio ten unha pequena cámara fixada a unha sonda flexible que pode alcanzar toda a lonxitude do colon. 
•  Cirurxía maxilofacial: é a especialidade médico-cirúrxica que se centra no estudo, diagnóstico, tratamento e rehabilitación das enfermidades conxénitas ou adquiridas da cavidade oral, o esqueleto facial e as estruturas cervicais relacionadas. 
• Cirurxía vascular: é a especialidade cirúrxica se ocupa do estudo, prevención, diagnóstico e tratamento da patoloxía vascular, é dicir, as enfermidades do sistema arterial, venoso e linfático. 
•  Gastroscopia: é unha exploración que permite a visualización directa da parte alta do tubo dixestivo , utilizando un tubo flexible delgado. Tamén ten un importante aspecto terapéutico. A través da canle do endoscopio, podemos pasar gran variedade de instrumental, que permite actuar sobre diversas lesións: dilatación de zonas estenótica, extirpación de pólipos, extracción de corpos estraños, tratamento de focos de hemorraxia...

3) O mapa mostra a esperanza de vida ao nacer dos habitantes de distintos países do planeta. A gráfica, por outra banda, indica a evolución deste parámetro en España.

a) Identifica os lugares con maior e menor esperanza de vida. 

Maior: Canadá, Francia e Suecia 

Menor: Angola, Zambia e Zimbawe

b) Globalmente, a esperanza de vida ao nacer aumentou bastante durante o século XX. Interpreta a desigual distribución deste aumento que se pode apreciar neste mapa.

A brecha de saúde que existe entre países está asociada a dous grupos:

•  Diferenzas na exposición a riscos da saúde resultado de desigualdades nos determinantes sociais da saúde e do comportamento e estilo de vida, incluíndo exposición ao tabaco, alcol, dietas pouco sas, alta presión arterial, risco de cancro cervical, condicións que favorecen accidentes de estrada, traballos estresantes ou perigosos e contaminación do aire. 
• Diferenzas na accesibilidade e calidade dos servizos de saúde. Normalmente os países con menos desenvolvemento económico presentan servizos de saúde deficientes ou innaccesibles para a poboación. 

 c) Explica as razóns específicas da baixa esperanza de vida dos seguintes paises: Afganistan e Sudáfrica.

d) Realiza a búsqueda en Internet de: “esperanza de vida ao nacer banco mundial” e consulta os datos por países que aparecen alí. Por que paises do sur de África como Zambia, Zimbawe e Swazilandia reduciron a súa esperanza de vida nos anos 90 do século pasado? 

A causa: a sida, que infecta a máis do 20% dos adultos nos países do cono sur africano. Os que se libren da infección tampouco o terán fácil: a epidemia deu marcha atrás ao desenvolvemento económico e social alcanzado. 

e) Escribe os datos da EV mundial en 1970, 1980, 1990, 2000 e 2010.

 f) Por que a EV dos homes adoita ser menor que o das mulleres?

Por causas biolóxicas e por causas sociais: O estilo de vida e carga de traballo supón que os homes sexan máis propensos, tradicionalmente, a sufrir accidentes laborais, de tráfico ou enfermidades cardiovasculares por razón de tensión e malos hábitos de alimentación.

 g) Por que en España reduciuse a EV masculina durante os anos 30 do século XX?

A mortalidade producida entre a poboación masculina durante a Guerra Civil española.

4)  Tendo en conta o gráfico e a táboa, responde as cuestións seguintes: 

a) Fai unha breve descrición das 5 primeiras causas de defunción.

1. A cardiopatía isquémica ou enfermidade coronaria

2. Un accidente cerebrovascular 

3. A infección respiratoria

4. A enfermidade pulmonar sibilancies crónica 

5. O cancro 

b) Razoa cales crees que están en ascenso e cales en descenso. 

En ascenso: cardiopatía, accidente cerebrovascular, EPOC e cancro. 

En descenso: infeccións vías respiratorias.

c) Indica as razóns da existencia destas diferenzas. 

Nos países en desenvolvemento debido as condicións hixiénico-sanitarias as enfermidades infecciosas son a causa mais importante de morte, tamén explica este causa a diferenza respecto a países mais desenvolvidos na mortalidade materno-infantil. Pola contra os hábitos de vida disparan como causa de morta mais importante as enfermedades cardiovasculares e o cancro, nestes países. 

d) Propón actuacións que se deberían levar a cabo en cada un destes dous casos para mellorar a esperanza de vida. 

Mellora das as condicións hixiénico-sanitarias. 

10)Non calquera  antibiótico é útil para eliminar a calquera tipo de bacteria. Para cerciorarse de cal é o antibiótico máis adecuada en cada caso realízase un antibiograma. Esta consiste en sementar a bacteria nunha placa de cultivo e colocar sobre o cultivo discos de pap el de filtro impregnados con diferentes antibióticos. Así se pode determinar cal deles é máis eficaz.

a) Razoa que antibiótico é o máis adecuado para o tratamento desta infección.

O antibiótico máis eficaz é o A4 xa que limita o crecemento das bacterias.

b) Deduce o que pasaría se o tratamento faise cun antibiótico diferente. 

O resultado sería máis lento e incluso co algún dos outros non habería unha resposta efi caz e a infección persistiría. 

c) Que efecto produciría un antibiótico se a enfermidade non estivese ocasionada por unha bacteria? Ningún, os antibiótico son solo válidos para infeccións bacterianas. 

d) Como se poden evitar as resistencias aos antibiótico. 

Seguindo a pauta e utilizandolos de forma rigurosa.